Shkëputja e placentës gjatë shtatzënisë

Placenta i jep lëndë ushqyese një foshnjeje në zhvillim – por rrallë ndodhin komplikime si shkëputja e placentës. Diagnoza dhe trajtimi i hershëm zvogëlon rreziqet si për nënën ashtu edhe për foshnjën.

Disa njolla vaginale gjatë shtatzënisë mund të jenë shqetësuese – por për fat të mirë, në shumë raste, nuk është asgjë për t’u shqetësuar.

Megjithatë, nëse përjetoni gjakderdhje vaginale të shoqëruar me dhimbje barku, mund të jetë një shenjë e shkëputjes së placentës – një gjendje më serioze por e trajtueshme, veçanërisht nëse kapet herët.

Ja çfarë duhet të dini për shkëputjen e placentës, nga simptomat te diagnoza dhe trajtimi.

Çfarë është shkëputja e placentës?

Shkëputja e placentës (e quajtur edhe abruptio placentae) është ndarja e hershme e placentës (sistemi i mbështetjes së fetusit), i cili i siguron foshnjës lëndë ushqyese dhe oksigjen nga ju nëpërmjet kordonit të kërthizës) nga muri i mitrës gjatë shtatzënisë, dhe jo pas lindjes.

Sa i shpeshtë është shkëputja e placentës ?

Shkëputja e placentës është relativisht e rrallë, me ndarje të lehtë që ndodh vetëm në rreth një nga 100 shtatzënitë (që është më pak se 1 përqind).

Dy të tretat e shkëputjeve janë të rënda. Ajo ndodh pothuajse gjithmonë në tremujorin e tretë, dhe më së shpeshti në term.

Kush është më i rrezikuar nga shkëputja e placentës?

Shkëputja e placentës mund t’i ndodhë kujtdo, por më shpesh ndodh tek gratë që:

• Keni pasur një shkëputje të mëparshëm
• Pini duhan ose përdorni kokainë
• Keni presion të gjakut, duke përfshirë hipertensionin kronik dhe preeklampsinë
• Përjetoni trauma abdominale (një goditje e rëndë/ rënie në bark ose aksident automobilistik)
• Jeni më të vjetër (mbi 40)
• Keni  anomali strukturore të mitrës, të tilla si fibroids
• Keni këputje të parakohshme të membranave (para javës së 37 të shtatzënisë)

Nëse ndarja e placentës është e lehtë, zakonisht ka më pak rrezik për nënën ose foshnjën,  por nevojitet vlerësim i menjëhershëm nga mjeku juaj.

Megjithatë, nëse shkëputja është më e rëndë, rreziku për foshnjën është dukshëm më i lartë. Kjo për shkak se shkëputja e plotë e placentës nga muri i mitrës do të thotë që foshnja nuk po merr më oksigjen ose ushqim. Në rastet më të rënda, shkëputja e placentës mund të vërë nënën dhe foshnjën në rrezik për hemorragji.

Cilat janë shenjat dhe simptomat e shkëputjes së placentës?

Simptomat e abruptio placentae varen nga ashpërsia e shkëputjes, por zakonisht përfshijnë:

• Gjakderdhje vaginale (e cila mund të jetë e lehtë në e rëndë, me ose pa mpiksje)
• Dhimbje barku  (e lehtë deri në mesatare)
• Kontraksione të shpeshta të mitrës
• Dhimbje shpine

Si diagnostikohet shkëputja e placentës?

Diagnoza zakonisht bëhet duke përdorur historinë e pacientit, ekzaminimin fizik dhe vëzhgimin e kontraktimeve të mitrës dhe përgjigjen e fetusit ndaj tyre. Testet për shkëputjen e placentës mund të përfshijnë, ndër të tjera:

• Ultratinguj (abdominal ose vaginal)
• Monitorimi i fetusit
• Ekzaminimi i legenit
• Numërimi i plotë i gjakut

Trajtimi për shkëputjen e placentës

Trajtimi varet nga ashpërsia e ndarjes:

• Ndarje e lehtë: Nëse placenta juaj është ndarë nga muri i mitrës, por nuk është shkëputur plotësisht dhe shenjat vitale të foshnjës tuaj qëndrojnë të rregullta, ju mund të mbaheni në spital për vëzhgim dhe të liroheni nëse gjendja nuk përkeqësohet dhe gjakderdhja ndalet. Ju gjithashtu ndoshta do të viheni në  pushim në shtrat (më i njohur këto ditë si kufizim i aktivitetit). Nëse gjakderdhja vazhdon, mund të keni nevojë për lëngje intravenoze. Mjeku juaj mund të administrojë gjithashtu steroide për të përshpejtuar maturimin e mushkërive të foshnjës tuaj në rast se ju duhet të lindni herët .
• Ndarje e rëndë: Nëse shkëputja është e rëndë ose nëse vazhdon të përparojë, mënyra e vetme për ta trajtuar atë është lindja e foshnjës – përndryshe fetusi mund të mos marrë lëndë ushqyese dhe oksigjen dhe nëna mund të përjetojë të rëndësishme, por rrallëherë kërcënuese për jetën, humbja e gjakut ose hemorragjia pas lindjes (në këtë rast zakonisht kërkohet transfuzion gjaku). Vendimi nëse do të bëni një lindje vaginale ose cezariane do të varet nga gjendja juaj dhe ajo e foshnjës tuaj. Nëse nëna është Rh negative dhe ka qenë në një aksident automobilistik ose traumë, ajo mund të ketë nevojë për mjekimin RhoGAM.

Kur të telefononi mjekun tuaj nëse dyshoni për shkëputje të placentës

Njoftoni menjëherë mjekun tuaj nëse keni dhimbje barku të shoqëruar me gjakderdhje, veçanërisht në gjysmën e dytë të shtatzënisë.

E njëjta gjë ndodh nëse bini në bark ose jeni në një aksident automobilistik. Shkëputja e placentës mund të trajtohet për të mbrojtur ju dhe fëmijën tuaj – por diagnoza dhe trajtimi i vonuar mund të jetë i rrezikshëm për të dy ju.